فاکتور های موثر در بروز درماتیت در حیوانات خانگی

سگ ها و گربه ها به دلایل متعددی از جمله آلرژی ، کک ، کنه ، جرب و عفونت های باکتریایی یا قارچی می توانند دچار درماتیت و یا التهاب و بثورات پوستی گردند. آلرژی یکی از شایع ترین علل درماتیت یا راش های پوستی است. آلرژی فصلی استنشاقی، آتوپی ( Atopy )نامیده می شود و با علائمی هم چون قرمزی و خارش در نواحی پنجه ها ، صورت ، زیر بغل و کشاله ران همراه است. آلرژی غذایی نیز می تواند به صورت درماتیت در نواحی سر و گردن ظاهر شود.

نوعــی دیگــر از آلرژی که در اثر گــزش کک ها رخ می دهد ، ســبب ایجاد راش های خــارش دار در اطراف کپل و دم حیوان خانگی می شــود. متعاقب گزش کک ها ، حیوان منطقه ی مورد گزش را لیس خواهد زد ، در نتیجه با مرطوب شــدن محل گزش ، محیط مناسب برای رشد باکتری ها و بروز عفونت های احتمالی ، فراهم می گردد. این وضعیت در سگ ها یا گربه های چاق و نژادهایی از سگ که پوست آنها داری چین است ( مانند Bulldog ، Sharpeiو… ) تشدید خواهد شد شد .

در ادامه به طور خلاصه ، بــه تعدادی از فاکتورهایی که در بروز درماتیت و خارش ناشی از آن نقش دارند ، پرداخته می شود.

نژاد :

در تعــدادی از نژادها پیش فاکتورهای ویــژه ای برای ایجاد درماتیت وجود دارد :

درماتیت آتوپیک :

• Cavalier king Charles
• Bulldog
• Fox terrier
• Labrador
• Bull terrier
• Shih tzu
• Boxer
• Dalmation
• German shepherd
• Jack russel

درمانیت آلرژیک ناشی از گزش کک ها :

• German shepherd
• Chow chow

اختلالات رفتاری :

• Doberman

آدنیت غدد سبابه :

• German shepherd
• Poodle
• Akita
• Vizsla

لنفوم اپیتلیوتروپیک :

• Labrador
• Cocker spaniel
• Terrier
• Yorkshire

درمانیت مالاسزایی اولیه :

• Basset hound

باید اظهار داشــت که درماتیت آتوپیک ، درماتیت ناشی از دمودکس ، اختلالات رفتاری و درماتیت قارچی ، از مهمترین این پیش فاکتورها در نژادهای مختلف می باشند .

سن بروز بیماری های پوستی :

هنگامیکه خارش در حیوانات جوان( کمتر از 6 ماه ) رخ می دهد ، لازم اســت به تشــخیص تفریقی در مورد بیماری های انگل های خارجی پوســتی و یا حتی درماتیت آلرژیک پرداخت. ( به خصوص در نژادهایی  Sharpei، French bulldog ) . اما در حیوانات بالغ ، علاوه بر در نظر گرفتن وجود بیماری های انگل های خارجی پوســت و یا درماتیت آلرژیک ، لازم است به بررســی بیماری های نئوپلاستیک پوستی ( مانند: لنفومای پوستی و … ) نیز پرداخته شود.

در حیوانات زیر یک ســال ، علل مرتبط بــا رژیم غذایی ( آلرژی های غذایی ) معمول ترین علت درماتیت آتوپیک می باشند.

اتفاقاتی که در حین بروز نشــانه های بیماری رخ داده اند :

در صورتی کــه حیوان خانگی به تازگی در مکانی پانسیون شده ، محل های پرورش حیوانات خانگی ، تماس آنها با ســایر حیوانات و تماس غیر مستقیم آنهــا با روباه ها نیز مــی تواند آنها را در معرض ابتلا به انگل های خارجی پوستی ( کک هــا ، جــرب های ســارکوپتس ) قرار دهد.

اگــر حیوان خانگی ، اخیراً دچار آلودگی با کک  شــده باشد : Pulicosis ، درماتیت آلرژیک ناشی از گزش کک ها ، درماتیت آتوپیک است.

استفاده از محصولات / داروهای موضعی :

می تواند سبب درماتیت تماسی و یا پاراکراتوز گرانولار گردد.

تحریک پوســت ناحیه گردن و اطراف آن مثلا در هنگام دعوا یا حمله حیوانات به یکدیگر، ماساژ دادن زیاد و یا کشیده شدن قلاده بر ناحیه گردن ، می تواند سبب Syringomyelia شود .

گاهی اوقات حیوانات پس از رفتن به آرایشگاه مخصوص خود ، ممکن اســت به درماتیت تماســی ، انگل های خارجی پوستی و یا حتی بیماری قارچی Ringworm متبلا گردند .

نحوه زندگی و شرایط محیطی حیوانات خانگی :

محلی که حیوان در آن به استراحت می پردازد، می تواند بیان گر نکات کلیدی برای تشــخیص درماتیت تماسی احتمالی باشد.  میزان قرارگیری در معرض نور خورشید ( می تواند سبب بروز درماتیت ناشی از نور خورشید و یا کراتوز آکتینیک گردد ) .

حمــام کردن مداوم حیوان :

که مثــلا در گوش حیوان می تواند سبب اوتیت چرکی و یا در موارد درمان های ضد ککی، سبب بی اثر شدن آنها شود.

تماس مستقیم یا غیر مستقیم حیوانات خانگی با حیوانات وحشی ، به علت محتمل بودن انتقال درماتوفیتوزیس ، از دیگر عوامل موثر است .  نگه داری حیوانات به طور دسته جمعی نیز می تواند سبب ابتلای آنها به انگل های خارجی ( کک ها ، جرب  سارکوپتس و … ) گردد .

رژیم غذایی :

هنگامی که شما از جیره غذایی حیوان خانگی اطلاع داشته باشید ، در هنگام ایجاد حساسیت های غذایی ، ضمن مشورت با دکتر دامپزشک ، به خوبی قادر خواهید بود تا ماده غذایی را که سبب بر هم زدن تعادل جیره غذایی و بروز حساسیت شده است را حذف کنید .

بر خلاف باور عامه ، حیواناتی که با گوشــت قرمز تغذیه می شوند ، نسبت به آن دسته از آنها که با گوشت سفید تغذیه می شــوند، ریســک بالاتری را از لحاظ ابتلا به آلرژی های غذایی  نشان نمی دهند .

وجود سابقه بیماری قبلی ابتلا به بیماری در تاریخچه حیوان خانگی :

بروز اختلالات دســتگاه گوارشــی که با علائمی همچون خارش همراه می شــود ، می تواند نشان گر وجود حساسیت های غذایی باشــد . هم چنین وجود رینیت ( التهاب بینی ) و یا التهاب ملتحمه ی چشم نیز، ممکن  است بیان گر حساسیت به آلرژن های موجود در هوا باشند . سابقه پیشین کهیر و یا آنژیوادم نیز از معیارهای تشخیص در مورد درماتیت آتوپیک سگ سانان می باشند.

پیشرفت علائم خارشی در طول زمان و یا به طور فصلی :

وجود خارش های منظم در نواحی به خصوص بدن حیوانات، مــی تواند بیان گر درماتیت های آتوپیــک و یا درماتیت های آلرژیک ناشی از کنه ها باشد . درماتیت خارشی که اغلب در تابستان یا پاییز ایجاد می شود نیز ممکن است حاکی از درماتوز انگلی و یا درماتیت ناشی از گزش کک ها و یا ندرتاً آلرژی ناشی از Pollen ها باشد .

دکتر پریسا کیانی امین، دکتر پدرام مرکب ساز

کلینیك پروشات

منبع : ماهنامه نسخه حیوانات